*Aydınlık bir mekan, yada başka bir deyiş ile görüş keskinliği bulunan bir mekan yeni bir rahatsızlığa sebebiyet vermemek için ortopedik engelli birey için büyük bir gerekliliktir. Ancak, hareket halinde iken çok gerekli bu durum, her yerden yönetilebilir bir ışık sistemi ile çözülmelidir.
*Görme engelli birey yaşadığı mekanı ancak hissedebilir ve duyabilir. Yada bedeninin başka bölümleri ile fark etme gücüne sahiptir. Burada sivri hiçbir çözüme fırsat vermeden gerektiği kadar obje ile çözümlenmiş mümkünse ortası boş bir mekan bireyin özel bir isteği olmadıkça iyi bir tasarıma olanak tanır.
*İşitme engelli birey için ise mekan görülebilir. Tasarımlarında kendisi ile iletişim kurmak isteyen kişi ve aracılara olanak tanıyacak bir çözümleme uygulanmalıdır. Kapının ve telefonun çaldığını bildiren ayrı renkteki ışıklar veya kişinin söylediklerini yazılı metne çeviren araçlar günlük yaşamının bir parçası olacaktır. Yada kişinin acil durumunu haber verecek belirli kişilere bağlı uyarı sistemleri onun hayatını kurtarmada faydalı olacaktır. Kapı önünü gösteren ekranlı bağlantılar kullanılmalıdır.
*Bir mekan hangi formasyonda olursa olsun hiçbir engelli için sivri köşelere sahip çözümlerle oluşturulamaz.
*Yine bireyin engeli doğrultusunda evin gerekli yerlerine tutunma barları ve boyuna göre ayarlanmış mutfak ve banyo tezgahları, klozetler de zorlu bedenine kolaylık sağlayıp ona hareket kabiliyetini kazandıran gerekli, esneyebilir olanaklarını sağlar.
*Banyo bir engelli için en önemli sorunlardan birini oluşturur. Burada yaşanan temizlik sorununa olanak sağlayacak çözümlerden biri, kişi eğer ortopedik özürlü ise tekerlekli sandalye ile birlikte düşünülür. Evin her köşesine kendisinin amaçlarını engellemeden ulaşan sandalye banyoda da gerektiğinde yıkanacağı yere kadar girer. Buraya kurulmuş tutunma barları engelli kendini kaldıracak güçte ise yer değiştirmesinde destektir. Ayrıca çok ağır engellerde tavandan yada döşemeden mafsallı taşıyıcı sistemler çok ufak bir yardımla kişiyi yerinden kaldırıp gerekli yere bırakır. Bu banyoda olabildiği gibi yatak odası da olabilir. Bazı çözümlerde kişi banyodan aynı mafsallı araçla yerinden alınıp tavana kurulmuş raylı sistemlerle yatağına taşınabilmektedir.
*Kat çıkmak yada her hangi bir yükseklik çıkmak gerektiğinde eğer orada bir rampa yada düşey sirkülasyon olarak bir asansör sistemi yoksa engelliyi üzerine direk kendisi yada sandalyesi ile oturabileceği, merdiven boyunca yukarı yatay olarak taşıyacak bir mini asansör sistemi de kurulabilmektedir.
*Sürekli eve kapalı ve sandalyesini kullanmakta dahi güçlük çeken ve yalnız yaşamayı tercih eden yada mecbur olan bir kişi evin zeminine yerleştirilmiş, bir ray sistemi ile evin her yerini hep aynı hat üstünde takip etmek suretiyle kullanabilir hale getirilebilir. Tasarımcı ile talep edenin uyum süreci ile aşılır ve isteğe en uygun tasarım üretilir.
*Ayrıca engelli aparatlarının metal aksamlarını ve konstrüksiyonunu (iskeletini ) oluşturan önemli bir malzeme de titanyumdur. Bu malzeme aşınmaya son derece dayanıklı ve hafif araçlar elde edilmesini sağlamaktadır. Ancak çok pahalı olup başka bir kullanım alanın da bu barışık dünyaya uymayan güdümlü mermi, tepkili uçaklar olduğu kayıtlar arasındadır. Ayrıca uzay sanayii de, tel halinde çekilmiş veya dövülmüş haldeki titan alaşımlarının en önemli tüketicisi konumundadır.
*Yapıda üst katlarda oturulması acil durumda mekanı terk imkanı için tercih olmamalıdır, kolay kaçılabilir bir yükseklikte yaşanmalıdır . Yangın gibi özel durumlarda pencereden kurtarılabilir bir yükseklikte yaşamak gereklidir. Ve bu bütün engelli grupları için önemlidir.
*Yer döşemesi kaymayan ancak aynı zamanda tekerlekli sandalyenin lastiğini de tutmayan bir malzeme ile yapılmalıdır, ancak yerde yürümek zorunda olan engelliler için, sürekli kullandığı alanlar mümkün olduğu kadar, yumuşak malzeme ile kaplı olmalıdır.
*Sivri, keskin kalmış bölgeler, ki duvar dönüşleri de buna dahildir, evin hiçbir yerinde olmamalıdır. Bütün duvar köşeleri yuvarlatılmış olarak bitirilmelidir. Mümkünse normal açıklığın üzerinde bırakılmış kapı aralıklarında köşelere tutunma barı yerleştirilebilir.
*Evin her yerinde acil çağrısı sistemi kurulmuş ve ulaşılabilir durumda olmalıdır. Bu bir başka kişinin telefonuna gidecek bir uyarı olarak düzenlenebilir. Ülkemizde şu anda özel şirketlere bağlı ikaz sistemleri kurulmaktadır.
*Yangın söndürme cihazı mutlaka bulundurulmalıdır. Ve mümkünse bu her odada olmalıdır.
*Evin içinde kişiye göre yüksekliği ayarlanmış tutunma barları kurulmalıdır. Bu yükseklik kişinin engeli ile doğru orantılıdır.
*Evde basamak gibi yükseltiler olmamalıdır.
*Bir terapi, jimnastik odası mutlaka bulundurulmalı ve kişi kendi hayatını sürdürecek konumda uzun yıllar kalabilmek için kendine imkan tanımalıdır. Tasarımcı bunu önermelidir.
*Bütün tesisat, temiz ve pis su tesisatları ile kalorifer boruları kolay tamir edilebilir bir yerde en başta düşünülerek yerleştirilmelidir. zemin yada duvar dokusu içine gömülmüş ve kapak ile gerektiğinde tamir edilmek üzere bırakılmalıdır.
*Tasarımcı hayal kurmadan gerçekçi bir bakış açısı ile, kişinin bedensel özelliklerini iyi analiz ederek bir sistem kurmalıdır.
*Kişi mutlaka kendisine yardım edebilecek bir bilgisayar sistemi ile dışa açılmalıdır. Bu konuda tasarım yapan ve ithal eden firmalardan faydalanılabilir.
*Yatmak ortopedik engelli için zaten çok tanıdık olan bir durumdur. Bu durum hastalık ile pekiştiğinde yatak ve çevresinin çok iyi düzenlenmiş olmasının ne kadar gerekli olduğu bir kez daha anlaşılır. Yatak ve çevresi kişinin bedensel zafiyetinin boyutlarına göre değişir. Telefon, yangın söndürücü, ilaçlar ve çok temel ihtiyaçlar için , mutlak ulaşabilir bir ortamda uyumalıdır.
*Her ne şartta olursa olsun mutlaka acil durumu için bir irtibat noktası olması gereklidir.
*Kişinin doktoru ile beraber verilecek bir karar ile engelli jimnastiğe teşvik edilmeli, bunun için ev içinde bir sistem kurulmalıdır. Bu ülkemiz engellilerinin ev içinde geçen mecburi hayatlarında önemli bir detaydır.
*Yatak tuvalete yakın olmalıdır.
*Allerjen kumaşlar yerine allerji yapmayan ve az toz tutan , kolay leke çıkarılabilen kumaşlar tercih edilmelidir.
*Kumaş seçimlerinde felç yarası açılmasına engel olmak için dikkatli seçim yapılmalıdır.
*Kişi aşırı yüksek eşyalar yanında yatırılmamalı, ve oda son derece havadar olmalıdır.
*Hava kalitesini arttırmak için gerekirse özel cihazlar bulundurulmalıdır.
*Eşyalar maksimum tekerlekli sandalye ile erişilebilir bir yükseklikte olmalıdır.
*Belli bir yüksekliğin üzerinde eşya tasarlanmamalıdır.
*Kişinin bedenini bilerek yoracağı bir tasarım olmamalı ve bağlı olduğu sandalye ile bağlantılı tasarım yapılmalıdır.
*Kişinin evi birden fazla kata sahip ise katlar arasında minik merdiven asansörleri uygulanır ve bunlar kişiyi bazen sandalyesi ile bazen sandalyesiz yatay hareket ederek yukarı çıkarır.
*Kişinin engelinin gereksinimine göre (ki genellikle uygulanır) hidroterapi uygulaması için duş teknesi yerine küvet yada jakuzi kullanılmalı, sürekli sıcak su sistemi kurulmalıdır.
*Müzik sistemi uzaktan kumandalı olmalıdır.
*Kapılar tekerlekli sandalyenin kapıya çarpması ile vereceği sürekli zarara karşı sert bir malzeme ile kaplanmalıdır. Ve çarpma kapı olarak uygulanmalıdır.
*Mutfak malzemeleri kolay ulaşılabilir bir yerde olmalıdır.
*Mutfak tezgahının altı mümkün olduğu kadar boş düşünülmelidir.
*Mutfak tezgahı hareketli de düşünülebilir. Bu çok hafif bel rahatsızlığı olan kişiler ve yaşlılar içinde geçerli bir çözümdür.
*Her odada telefon bulunmalıdır.
*Eşyalara ait boyutlar kişiye göre ayarlanmalıdır.
*Banyo gibi tehlikeli olan bir bölgede yine engellinin durumuna göre vitrifiye elemanını kullanırken yardımcı aparatlar ile destek olmak zorunluluğu vardır. *Ayrıca engeli ağır bir kişi, kendini özel taşıyıcı bir sistemle sandalyesinden alıp klozete, oradan banyoya bıraktırabilmektedir. Bu gibi durumlarda oluşabilecek aksaklıklardan etkilenmemek için aparatlar "manual" olmalı ayrıca yine acil tuşu yakında bulunmalıdır.
*Bilgisayar konusunda engelliler ilgili yeni çıkan imkanlar tasarım sırasında kişiye hatırlatılmalıdır.
*Dolap kapakları sürmeli olmalı, askıda duran eşyalar için askılıkları kişinin önüne getiren bir sistem kurulmalıdır.
*Isıtma sistemi yerden yapılmalı ve evin her yerinin sıcak olmasına özen gösterilmelidir.
*Pencerelerin alçak olmasına gayret edilmeli , bina dış görünüşü ile oynanamayacağı için ve engelli kişinin psikolojisi için gerekirse bütün ev döşemesi yükseltilmelidir.
*Renk seçimleri çok önemlidir. Beyaz ve krem rengi ile turkuazın bir tonu hastahaneleri hatırlattığı için tasarımda tercih edilmesi zaman zaman sorun yaratabilir, kişinin beğenisi ve psikolojisi göz önünde tutulmalı ve neşeli renkler önerilmelidir.
*Aydınlatma dimmer sistemi ile kullanılmalıdır.
*Tekerlekli cihazların devrilme olasılığına karşı maksimum önlem alınmalıdır.
*Alışveriş sonrası yerleşme için mutfak kapıya yakın olmalı ve yemek masası mutfağa yakın bir yerde dizayn edilmelidir.
*Mümkünse açık bir mekan tasarlamalı ve odalardan kaçınılmalıdır.
*Eğer uzun koridor sahibi iseniz tüm koridoru tek yada çift taraflı, yerden belli bir yükseklikten başlayan kitaplık ve dolaplar ile değerlendirebilirsiniz. Ancak önce sandalye ile dönüşünüzü iyi hesaplamalısınız.
*Perdelerde, dikey perde her zaman daha elverişlidir.
*Eğer daire kiralayacak yada satın alacaksanız , mutlaka güneş alan bir yeri tercih ediniz. Güneş ne kadar çok evinize girer ise , doktorunuz ile o kadar az görüşürsünüz.
*Bitkiler ve pet hayvanı çok iyi bir enerji kaynağıdır. Yada bir akvaryum. Tasarımlarda göz önünde bulundurulmalıdır.
*Kapılara sandalye çarpma yüksekliğinde dayanıklı malzeme yerleştirilmelidir.
*Yatak satın alımında veya yenilenmesinde, sandalyenin dizaynına göre seçim yapılmalıdır.
*Masalar yuvarlak yada elips olarak tercih edilmelidir.
*Ev işleri kapsamına giren her tip cihazın kullanımı , tasarlanmadan önce kişi sandalyesi üzerinde iken hayali olarak uygulanmalıdır. Kol uzanma, bacak gücü, görüş alanı yada taşıma kabiliyeti değerlendirilerek plan ve tasarım gerçekleştirilmelidir.
No comments:
Post a Comment